Wat werkt tegen pesten op school?.

De school heeft een verantwoordelijkheid om te zorgen voor een veilige leeromgeving. De meeste scholen beschikken over een anti-pestprotocol. Wat werkt tegen pesten op school en hoe kan de school pesten voorkomen?

Hoe kun je pesten voorkomen?

Pesten is vaak een ingewikkeld probleem, dat zich vaak voordoet buiten het zicht van schoolpersoneel. Toch kan de school met een aantal simpele maatregelen het pesten helpen voorkomen:

• Positieve sfeer op school en in de klas. Harmonie en respect staan centraal en pesten en ander agressief gedrag worden niet geaccepteerd. De school en de leraren zorgen dus voor een veilige sfeer.
• Toezicht. Pesten gebeurt vaak buiten het zicht van de leraar. Toezicht in de klas en op het schoolplein helpt om pestgedrag te voorkomen.
• Samenwerking en training van schoolpersoneel. Op die manier wordt pestgedrag makkelijker ontdekt en kunnen kinderen snel geholpen worden.

Werkt het straffen van pesters?

Het lijkt heel logisch om de pester te straffen. Toch is dat lang niet altijd effectief en kan de straf het pesten soms juist erger maken.

De enige strafmaatregelen die soms lijken te werken zijn:

• Het verliezen van privileges: iets leuks niet meer mogen.
• Een bespreking tussen ouder en leraar, waar nodig met het kind erbij.

Beoordeling anti-pestprogramma’s

Veel scholen gebruiken een programma om pesten tegen te gaan. Een aantal van die programma’s richt zich ook op een positieve sfeer op school en in de klas.

De Erkenningscommissie Interventies beoordeelt hoe goed de programma’s werken. De commissie kent drie beoordelingen:

• Niet erkend: het programma werkt onvoldoende.
• Erkend en goed onderbouwd: de theorie klopt, daardoor is het waarschijnlijk dat het programma werkt.
• Effectief: in een onderzoek is het een beetje of helemaal effect bewezen.

De beoordeling geldt voor vijf jaar.

Welke anti-pestprogramma’s werken?

Dat is in de praktijk vaak nog lastig te bepalen. De erkende programma’s werken namelijk alleen als ze precies zo worden uitgevoerd zoals beschreven.

Dit zijn de anti-pestprogramma’s die als effectief zijn beoordeeld:

• Kiva: voor de bovenbouw van de basisschool. Vooral effectief voor klassen met veel conflict, met name wanneer er een psycholoog betrokken is bij de uitvoering.
• PRIMA: voor de hele basisschool. Vooral effectief voor klassen met veel conflict en bij inzet van de intensieve variant.
• Taakspel: voor groep 3 t/m 8 op de basisschool

Daarnaast is er nog een behoorlijk aantal anti-pestprogramma’s beoordeeld als ‘Goed onderbouwd’. Dat zijn Alles Kidzzz, De Vreedzame school, Kanjertraining, Omgaan met elkaar, Plezier op school, Programma Alternatieve Denkstrategieën (PAD), School Wide Positive Behavior Support (SWPBS), Sta sterk (training) en Zippy’s vrienden.

Eigenschappen goede anti-pestprogramma’s

De programma’s die werken tegen pesten hebben een aantal overeenkomsten:

• Er is iemand op school die het op kan nemen voor de gepeste.
• Ouders zijn betrokken, net als de kinderen, leraren en ander personeel van de school.
• De school zet het programma meerdere jaren in.
• Het anti-pestbeleid van de school staat niet alleen op papier, maar iedereen op school gedraagt zich er ook naar.