‘Verplichte mbo rekentoets zal jaarlijks duizenden studenten van hun diploma weerhouden’.
Noëmie van Broekhoven (17) wordt er moedeloos van. Sinds het begin van de basisschool loopt ze tegen rekenproblemen aan door haar dyscalculie. Nu lijkt ze door de verplichte rekentoets ook haar mbo-diploma mis te lopen. Ouders & Onderwijs, Balans en meer organisaties steunen de petitie die zij en haar moeder zijn gestart tegen de rekentoets in deze vorm.
Toen Noëmie van Broekhoven (17) startte op de basisschool, kreeg ze al gauw moeite met rekenproblemen. Na onderzoek bleek ze dyscalculie te hebben. Een stoornis in de ontwikkeling, net als bij dyslexie. Mensen met dyscalculie hebben moeite met rekenen en cijfers in het dagelijks leven, zoals klok kijken, omgaan met geld en plannen. Van Broekhoven kreeg extra begeleiding en eindigde haar basisschooltijd met rekenen op niveau groep 6. Verder dan dat lukte niet.
Op de middelbare school ging het rekenen in de klas door alsof ze op het niveau van groep 8 was geëindigd. Daardoor liep ze opnieuw een achterstand op. Nu loopt ze op het mbo mogelijk haar diploma mis vanwege de verplichte rekentoets die alle studenten moeten halen.
“De verplichte rekentoets geeft mij een gevoel alsof ik in vier jaar iets moet leren wat ik simpelweg niet kan”, zegt Van Broekhoven. “Vaak zeggen mensen dat ik gewoon veel moet oefenen, terwijl dat helemaal niet zo werkt.”.
Petitie
Na het voortgezet onderwijs vond Van Broekhoven een mbo-4 opleiding die past bij haar talenten: vormgeving. Een opleiding waar rekenen geen hoofdvaardigheid is. Maar net als haar medestudenten moet ze sinds 2022 minimaal een 4,5 halen voor de verplichte rekentoets halen, als ze haar diploma wil krijgen. Daar moet dan wel een voldoende (minimaal een 6) voor Nederlands tegenover staan, en bij niveau 4 ook een 6 voor Engels.
De studente haar moeder, Sophie Hack, startte een petitie tegen de verplichte rekentoets in de hoop een oplossing te vinden voor haar dochter en de rest van de groep studenten die de rekentoets nooit zullen halen. Zelfs niet met extra goed rekenonderwijs. Dat geldt voor studenten met dyscalculie, met zeer ernstige rekenproblemen of NLD. Daarnaast speelt dit ook bij een groep die om medische redenen als niet-aangeboren hersenletsel (non-verbale leerstoornissen) moeite hebben met het begrip van cijfers.
Volgens het Kwalititeitsinstituut Dyscalculie (KiD) zullen jaarlijks enkele duizenden studenten de rekentoets, en daarmee ook hun diploma, niet halen.
Schoolverlaters en voorselectie
De invoering van de verplichte rekentoets is een groot struikelblok. Niet alleen voor huidige studenten, maar ook voor toekomstige of zelfs potentiële studenten die erover nadenken om opnieuw te gaan studeren, merken oudervereniging Balans en Ouders & Onderwijs. “We krijgen signalen dat er studenten zijn die vanwege het risico dat ze de rekentoets niet kunnen halen, stoppen met de opleiding. Anders zijn ze bang dat ze zonder diploma komen te zitten met een studieschuld en ze hun studiefinanciering en ov-jaarkaart terug moeten betalen”, zegt Joli Luijckx vanuit de directie van Balans.
Ook zij-instromers die op latere leeftijd willen omscholen om bijvoorbeeld in de zorg te gaan werken, hebben Luijckx benaderd. “Die weten van vroeger nog hoeveel moeite het rekenen hen kostte. Ze zien daarom alsnog van hun omscholing af. En dat is zonde. Het gaat hier om mensen die we goed kunnen gebruiken met de tekorten op de arbeidsmarkt.”
"Ook is een leerling zelfs geweigerd voor een opleiding, omdat de school dacht dat ze de rekentoets niet zou halen. Maar je moet het natuurlijk wel eerst kunnen proberen”.
“We horen ook van scholen die van tevoren al selecteren wie op welk niveau komt te zitten aan de hand van de mogelijke uitslag van de rekentoets,” zegt Patrick Woudstra, thema-adviseur mbo bij Ouders & Onderwijs. Dan krijgt een student te horen dat het op een lager niveau een grotere kans heeft om de toets wel te halen. En dat is schadelijk. Ook is een leerling zelfs geweigerd voor een opleiding, omdat de school dacht dat ze de rekentoets niet zou halen. Maar je moet het natuurlijk wel eerst kunnen proberen”, waarschuwt Woudstra.
“Dan zijn er ook nog toekomstige studenten die gewoon wachten tot ze 21 zijn, want dan kunnen ze een toelatingstoets aan het hbo doen en meteen met een opleiding beginnen. Daarmee omzeilen ze de rekentoets.”, zegt Luijckx. “Die zogenoemde 21+ -toets test over het algemeen alleen of je Nederlands en Engels op havo niveau is”, legt Woudstra uit.
Voor Van Broekhoven betekent de verplichte rekentoets in deze vorm dat ze haar opleiding niet kan afronden.
“Ik maak mij ook zorgen erom dat ik in de toekomst misschien ander werk moet zoeken met als enige reden een onvoldoende voor de rekentoets.”.
Kansenongelijkheid
Een overkoepelend probleem is de kansenongelijkheid tussen mbo, hbo en wo, dat al eerder in het schooltraject naar voren komt. “Uit onderzoek van de Onderwijsinspectie blijkt dat vooral vmbo-leerlingen (72%) halverwege het voortgezet onderwijs, niet voldoende kunnen rekenen. En dat ze geen bevoegde rekendocenten hebben, terwijl havo en vwo-leerlingen daar wettelijk gezien wel recht op hebben. Het is dus oneerlijk dat het mbo dat rekenniveau vervolgens wel moet rechttrekken. Terwijl leerlingen op het havo en het vwo die rekentoets helemaal niet meer tegenkomen. Ook niet als ze verder gaan studeren.”
"Het is belangrijk dat er nog vóór de zomervakantie een oplossing komt. Anders zitten we dit jaar nog met een groep die zonder diploma de school verlaat.".
Maak een uitzondering
Zowel Balans als Ouders & Onderwijs willen dat scholen de ruimte krijgen om dit soort praktijken te voorkomen, door een uitzondering te mogen maken voor deze groep studenten. “Scholen kunnen bijvoorbeeld voor leerlingen die nog geen dyscalculieverklaring hebben, een goede, betrokken rekendocent of andere ondersteuner dit laten beoordelen. Zo hoeven ouders niet zelf een dure dyscalculie test te betalen. De expert van de school zou kunnen bepalen of het realistisch is dat een bepaalde student met de nodige extra inspanningen wel of niet die rekentoets gaat halen. Als ze vaststellen dat dat niet het geval is, dan zouden kunnen scholen een uitzondering kunnen maken voor die student. Die zou vervolgens een diploma kunnen ontvangen met een aantekening waarop staat dat de rekentoets niet is behaald. Of ze plaatsen het cijfer op een apart blad, zoals ze dat ook in het voortgezet onderwijs doen.”
Oplossing vóór de zomervakantie
Steeds meer organisaties steunen de oproep om de verplichte rekentoets in deze vorm aan te passen. De petitie die op 16 april wordt overhandigd aan de Tweede Kamer is inmiddels al meer dan 3.500 keer ondertekend.
Wij benadrukken het belang van een snelle en passende oplossing voor deze groep studenten die zelfs met extra ondersteuning de rekentoets, en dus hun diploma, nooit gaat halen. Het is belangrijk dat er nog vóór de zomervakantie een oplossing komt. Anders zitten we dit jaar nog met een groep die zonder diploma de school verlaat.
Deze petitie wordt naast Ouders & Onderwijs ondersteund door: Oudervereniging Balans, Nederlandse Vereniging van Pedagogen en Onderwijskundigen (NVO), JOBmbo, Reformatorische Oudervereniging (ROV), Kwaliteitsinstituut Dyscalculie (KiD) en de Landelijke Beroepsvereniging Remedial Teachers.
Meld je aan voor onze tweewekelijkse nieuwsbrief!
Ontvang het laatste nieuws, tips en ervaringen.