Amina: “Ookal doe je als ouder zelf niet mee met de Ramadan, dan heeft je kind er toch mee te maken”.
Als kinderen (voor het eerst) meedoen aan de Ramadan, kan dat voor hen bijzonder, maar ook spannend zijn. Doen ze een paar uurtjes mee of volledig? Vasten ze op een andere manier dan niet-eten? En hoe gaan ze om met vragen van kinderen of leraren die weinig weten over de islamitische vastenmaand?
Amina Berkane Abakhou is lid van Alliantie Gezonde Wijk Overvecht, leefstijlcoach en moeder van zes kinderen. We vroegen hoe ouders en school samen kinderen kunnen ondersteunen bij een gezonde Ramadan op school.
Aandacht voor pauzes en rust
Amina ziet de lunch en rust in het algemeen als belangrijk. Amina: “Als ouder mag je je kind natuurlijk stimuleren om mee te vasten, als ze er klaar voor zijn. Maar je moet ook bewust zijn van de jonge leeftijd en de energie die nodig is om te kunnen leren. Een kind van 7 of 9 jaar kun je een halve dag laten meevasten, bijvoorbeeld vanaf de lunch. Dan hebben ze toch het gevoel dat ze erbij horen.”
Op sommige scholen wordt er al rekening mee gehouden door een aparte ruimte aan te bieden waar vastende kinderen kunnen rusten of een boek kunnen lezen tijdens de lunchpauze. Zo voelen ze zich niet buitengesloten en kunnen ze even op adem komen.
Waarom maken we het niet bespreekbaar en kijken we samen naar een mooie oplossing? .
Overleg over aanpassing in lestijden
Amina vindt dat een aanpassing in lestijden te overleggen moet zijn met de leerplichtambtenaar. “De leerplichtambtenaar komt vaak pas aan bod als er problemen zijn, als er verzuim is. Maar eigenlijk wil je het zo goed organiseren dat we problemen voorkomen. Ik denk dat ouders hun kinderen af en toe wel later laten komen of ‘ziek’ melden. En dat kan anders. Waarom maken we dit niet bespreekbaar en kijken we samen naar een mooie oplossing? Overal in bedrijven heb je het over inclusie, je hebt bijvoorbeeld kolfruimtes, en dit is ook iets waar we bij stil moeten staan.”
Ouders kunnen hierin ook proactief een rol spelen door een gesprek aan te vragen met de schooldirectie. Door tijdig samen afspraken te maken, kunnen problemen en misverstanden worden voorkomen.
Doseer lichamelijke inspanning
“Bij lichamelijke activiteiten zoals gym, schoolzwemmen en hobby’s is het goed om per activiteit te kijken of het lukt”, zegt Amina. “Als het kan, dan kan het. Bij de gymles gaat het misschien om 3 of 4 lessen. De Ramadan is namelijk niet het hele jaar door. Zwemmen gaat om jonge kinderen, dus die zullen niet een hele dag vasten. Maar ook hier gaat het erom dat je samen afspraken maakt.”
Sommige scholen kiezen ervoor om tijdens de Ramadan de gymlessen minder intensief te maken of alternatieve activiteiten aan te bieden, zoals rustige bewegingsspellen of yoga. Dit zorgt ervoor dat vastende kinderen kunnen blijven deelnemen zonder dat het te zwaar wordt.
Stimuleer sociale acceptatie en begrip
Amina: “De enige oplossing hiervoor is in gesprek gaan. Het mooiste waar wij samen aan kunnen werken, is dat we in onze verschillen samenkomen. Dat we met elkaar praten, ook al heeft de school ergens weinig ervaring mee. Als de directie zegt wat vanuit de school wel of niet kan, kunnen ouders hier rekening mee houden. En zo kom je met elkaar tot een conclusie waar je mee verder kan.”
Op sommige scholen wordt tijdens de Ramadan een voorlichtingsmoment georganiseerd waarin kinderen met elkaar in gesprek gaan over vasten en wat het betekent. Dit kan bijdragen aan meer wederzijds begrip en acceptatie.
“Ook al doe je als ouder zelf niet mee aan de Ramadan, heeft je kind er toch mee te maken. Ik ben ook betrokken bij de kerstviering en ik ben niet christelijk. Ik kook bijvoorbeeld altijd lekker als het kerstavond is op school.”
Als ik zelf vast, voel mij scherper.
Bekijk concentratie rond toetsen en examens
Amina vindt dat we dit moeten bekijken van verschillende kanten: “Laten we dit bespreken met pedagogen, deskundigen en ouders. Wat zeggen onderzoeken over wat vasten betekent voor toetsresultaten? Die cijfers zijn er. Laten we geen dingen invullen voor de ander. Als ik zelf vast, voel ik me bijvoorbeeld veel scherper. Mijn tempo is lager, maar mijn concentratie is hoger.”
Volgens sommige onderzoeken heeft vasten bij volwassenen een positief effect op concentratie, maar het kan per kind verschillen. Het is daarom belangrijk om dit per individu te bekijken en te bespreken met deskundigen en leerkrachten.
Versterk elkaar, school en ouders
“Wat ik mooi zou vinden is als scholen een maand van tevoren in gesprek gaan met ouders en zo samen de Ramadan voorbereiden”, zegt Amina. “De onderbouw en bovenbouw hebben andere behoeftes. Je kunt bijvoorbeeld ervoor kiezen om rustpauzes in te lassen of de lessen later te laten beginnen. Dat uurtje kun je daarna weer inhalen met andere activiteiten.”
Op sommige scholen wordt een Ramadan-ouderavond georganiseerd waarin ouders en leerkrachten samen afspraken maken over hoe de school met vastende kinderen omgaat. Dit zorgt voor duidelijkheid en voorkomt misverstanden.
Tips voor ouders en scholen
- Is je kind nog aan het oefenen met vasten? Geef ze dan altijd eten mee voor op school. Als het niet gaat, hebben ze altijd nog de mogelijkheid om wel iets te eten.
- Zit je kind op een openbare school of een niet-islamitische school? Vraag dan of je kind of jij een keer wat mag vertellen over de Ramadan in de klas. Misschien is het ook mogelijk om een traktatie mee te geven die tijdens de Ramadan veel gegeten wordt. Zo creëer je begrip voor elkaar en ontstaat er een gesprek.
- Laat kinderen zelf aangeven waar zij toe in staat zijn als ze (volledig) vasten, maar zorg wel dat ze niet buitengesloten worden omdat ze vasten.
- Maak niet onnodig uitzonderingen voor kinderen die meedoen aan de Ramadan. Ga als ouder en school hierover in gesprek met elkaar en blijf dat doen.
- Blijf als ouders en school in gesprek en leer van elkaar. Samen kunnen we zorgen voor een inclusieve en begripvolle omgeving voor alle kinderen.
Meld je aan voor onze tweewekelijkse nieuwsbrief!
Ontvang het laatste nieuws, tips en ervaringen.