Belangrijkste conclusies Staat van het Onderwijs.

Belangrijkste conclusies Staat van het Onderwijs.

Nederlandse leerlingen presteren nu gemiddeld nog redelijk op niveau, maar de druk neemt toe. De leesvaardigheid gaat achteruit, er zijn grote kwaliteitsverschillen tussen scholen en kansenongelijkheid blijft gelijk. Het lerarentekort vergroot de druk op het onderwijs en dan is er ook nog een groeiende groep leerlingen die onvoldoende passend onderwijs krijgt. Dat zijn enkele conclusies uit het jaarlijkse rapport van De Staat van het Onderwijs, dat vorige week gepubliceerd werd.

Meer passende diploma’s

Het Nederlands onderwijs is gemiddeld genomen nog op niveau. Voor Nederlandse jongeren is de aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt in veel gevallen goed, zeker vergeleken met die in andere landen. Meer jongeren halen een diploma op het niveau dat past bij hun vooropleiding, vooral in het mbo. Opvallend is dat er ook meer leerlingen zonder diploma uitstromen vanwege de gunstige arbeidsmarkt.

Leerprestaties onder druk

De leerprestaties van leerlingen staan onder druk. Met name de leesvaardigheid onder 15-jarigen is gedaald, een kwart van de 15-jarigen in Nederland is onvoldoende geletterd om mee te kunnen komen in de maatschappij. Bovendien blijven jongens minder goed scoren dan meisjes, maar presteren jongens op de arbeidsmarkt wel beter dan meisjes.

Grote verschillen in kwaliteit

Alle leerlingen hebben recht op goed onderwijs en gelijke kansen op een passend aanbod. In veel gevallen lukt dat ook. Verreweg de meeste scholen en instellingen zijn van voldoende kwaliteit. Maar er blijven, soms grote, verschillen bestaan in de kwaliteit van scholen en instellingen. De kansenongelijkheid in het Nederlandse onderwijs blijft onverminderd groot, maar neemt ook niet verder toe.

Problemen rondom passend onderwijs

Er is een groeiende groep leerlingen die geen passende plek heeft, onder andere te zien aan het aantal thuiszitters. Hoe groot de groep leerlingen is die niet de benodigde extra ondersteuning ontvangt, is niet altijd voldoende duidelijk. Dat komt mede doordat er voor een behoorlijk aantal leerlingen geen ontwikkelingsperspectief is opgesteld.

Druk op het onderwijs neemt toe

Met name het tekort aan leraren en schoolleiders zet de kwaliteit van het onderwijs onder druk. De tekorten zijn groter op zeer zwakke scholen. Ook is het tekort ongelijk verdeeld: scholen met een uitdagendere leerlingpopulatie hebben meer vacatures. Bovendien is het tekort groter in de randstad en de grote steden. De Onderwijsinspectie vindt het aannemelijk dat het lerarentekort negatieve effecten zal hebben op de kwaliteit van het onderwijs en op de prestaties van leerlingen. Andere factoren die voor extra druk op het onderwijs zorgen zijn: krimp, een veranderende arbeidsmarkt en een verschuiving naar particulier onderwijs.

Focus van toekomstig onderwijs

Onder de toenemende druk wordt steeds vaker de vraag gesteld wat het onderwijs eigenlijk op moet leveren. De Onderwijsinspectie ziet daarover een bepaalde consensus in ontstaan. Daarbij zijn de volgende punten van belang:

• elke leerling en student verlaat het onderwijs (digitaal) geletterd en gecijferd;
• elke leerling en student kent zichzelf en heeft geleerd zelfstandig keuzes te maken;
• elke leerling en student draagt bij aan sociale samenhang in de samenleving;
• elke leerling en student slaagt in het vervolgonderwijs en op de arbeidsmarkt;
• elke leerling en student krijgt gelijke kansen en een passend aanbod.

De Onderwijsinspectie roept alle onderwijspartijen op om op basis hiervan een gezamenlijke toekomstagenda op te stellen.

Staat van de Ouder uitgesteld

Tegelijkertijd met De Staat van het Onderwijs laat Ouders & Onderwijs van zich horen door De Staat van de Ouder te publiceren. Daarin staat wat ouders vinden van het Nederlandse onderwijs. Dit jaar ligt de focus van De Staat van de Ouder op passend onderwijs. Vanwege de maatregelen rondom de coronacrisis, de extra aandacht die het goed informeren van ouders van ons vraagt en omdat we vinden dat het onderwerp de aandacht moet krijgen die het verdient, hebben we besloten om de publicatie van De Staat van de Ouder uit te stellen. Een definitieve datum is er nog niet, maar we verwachten dat de publicatie voor de zomervakantie online komt. Volg onze berichtgeving om op de hoogte te blijven.

Lees meer over De Staat van het Onderwijs.