Onzichtbaar leed.

Onzichtbaar leed.

Iedere ochtend in alle vroegte gaan overal in het land voordeuren open en worden kinderen opgehaald door taxibusjes. Kinderen die om zes uur wakker zijn gemaakt door hun ouders om op tijd klaar te staan. Alle andere kinderen slapen nog even lekker door, zij hoeven pas rond kwart over acht op de fiets.

Vaak wonen deze kinderen helemaal niet zo heel erg ver van hun school af. Een kilometer of 10. Toch duurt de rit lang, soms wel anderhalf uur. De taxi moet onderweg nog langs vele adressen om andere kinderen op te halen, die ook naar het speciaal onderwijs gaan.

Expertise

Wie zijn deze kinderen? Het zijn kinderen die niet naar het reguliere onderwijs mogen. Omdat het daar aan voorzieningen ontbreekt om ze de nodige zorg te verlenen. Omdat de klassen te groot zijn en ze extra aandacht nodig hebben. Omdat de expertise op de reguliere scholen ontbreekt om ze onderwijs te geven. Vaak ‘hebben’ ze wat. Autisme, een angststoornis, ‘gedragsproblemen’. Of een meer zichtbare handicap.

Deze kinderen zitten samen in een taxibusje. Tot wel drie uur per dag. Dat is zwaar, zeker voor kinderen die al extra kwetsbaar zijn. Vaak hebben ze veel behoefte aan structuur en zijn ze snel overprikkeld. Helaas zijn er vaak wisselende chauffeurs en is er geen begeleiding in het busje aanwezig. Soms gaan er dingen mis: de bus komt veel te laat, of helemaal niet. Er vinden incidenten plaats in de bus of er is geen overdracht met school.

Uitgeput

Op school aangekomen zijn veel van deze kinderen al flink uitgeput. En dan moet de schooldag nog beginnen. Aan het eind van de dag gebeurt hetzelfde in omgekeerde volgorde. Sommige kinderen zijn in totaal zo’n twaalf uur van huis. Sporten of afspreken met vriendjes in de buurt is er dan echt niet meer bij. Snel eten en naar bed, want morgen staat de bus weer om 7 uur voor de deur.

Kan dit niet anders? Ja, het kán wel. Maar het kost wat. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor het organiseren van het leerlingenvervoer. Zij besteden dit uit aan vervoersbedrijven. Uiteraard tegen de laagste prijs, want zo gaat dat nu eenmaal bij aanbestedingen. De vervoerder die er de meest efficiënte planning op nahoudt en die de chauffeurs het slechtst betaalt komt zomaar als beste uit de bus. En dan is er geen tijd voor de chauffeur om goed kennis te maken met de kinderen. Laat staan dat er budget is voor een pedagogisch begeleider in de bus. Zo zorgt de aanbesteding ervoor dat niet kwaliteit, maar prijs bepalend is.

Schrijnend

Is het dan overal slecht? Nee, zeker niet. Uit ons onderzoek onder ouders kwamen naast heel veel schrijnende situaties, ook hele goede voorbeelden naar voren. Vaak is er dan een geweldige chauffeur in het spel die de kinderen fantastisch begeleidt. Zijn er vaste routes en weinig wijzigingen. En hebben gemeenten kortere maximale reistijden in de aanbesteding meegenomen. Van deze goede voorbeelden moeten we de norm gaan maken. Daarom roepen wij de minister op om strengere voorwaarden te stellen aan de kwaliteit van het leerlingenvervoer. Door de maximale reistijd voor kinderen vast te leggen en daarmee fors te verminderen. Door budget ter beschikking te stellen voor kwaliteit, training en een beter salaris voor chauffeurs. En door parallel heel hard te gaan werken op meer plekken voor deze kinderen aan de reguliere school. Zodat we de taxibusjes over een paar jaar niet meer nodig hebben.