Tweede Kamer praat over mbo. Dit is wat je moet weten.

Tweede Kamer praat over mbo. Dit is wat je moet weten.

De afgelopen weken waren er twee debatten over het mbo in de Tweede Kamer. De Kamerleden waren het met elkaar eens dat deze studenten meer waardering verdienen. Zonder mbo’ers staat Nederland stil in een tijd dat we zitten te springen om vakmensen. Het ging over (stage)discriminatie van studenten met een ondersteuningsvraag, de rol van ouders, schoolkosten, kansengelijkheid en aansluiting op de arbeidsmarkt. Dat is erg veel, maar gelukkig hebben we de debatten voor je gevolgd.

Ouders & Onderwijs stuurde voor de debatten een brief aan de Tweede Kamer met aanbevelingen. Deze werden goed ontvangen door de deelnemers. Hieronder lees je welke punten aandacht kregen.

Ouderbetrokkenheid

Tijdens het laatste debat (afgelopen woensdag 16 november) ging het allereerst over ouderbetrokkenheid. In antwoord op vragen van SGP-kamerlid Bisschop gaf minister Dijkgraaf aan dat hij contact met ouders heel belangrijk vindt. Hagen (D66) en Bisschop dienden een motie in waarin de minister wordt gevraagd om met Ouders & Onderwijs in gesprek te gaan over hoe ouders meer betrokken kunnen worden bij het onderwijs van hun kinderen in het mbo. Daar kijken we natuurlijk naar uit.

Schoolkosten en stagediscriminatie

Ook het onderwerp schoolkosten kwam aan de orde. Zo vroeg kamerlid Kwint (SP) de minister naar de kosten die leerplichtige mbo-studenten maken voor leermiddelen voor hun opleiding. Leeftijdsgenoten op bijvoorbeeld het havo en vwo krijgen die kosten in tegenstelling tot mbo-studenten vergoed. De minister zegde toe dat hij op korte termijn terugkomt op dit punt. De leden Van der Plas (BBB) en El Yassini (VVD) vroegen verder om aandacht voor stagediscriminatie en dan specifiek discriminatie vanwege een handicap. Zij dienden hierover een motie in.

Bindend studieadvies  

Een week eerder ging het tijdens het eerste deel van het debat onder meer over het bindend studieadvies. Dat is een advies om door te gaan of te stoppen met de opleiding. Als het advies negatief is, moet je met de opleiding stoppen. Ouders & Onderwijs krijgt regelmatig casussen waaruit blijkt dat het bindend advies onterecht, zonder schriftelijke waarschuwing of zonder kans de resultaten te verbeteren wordt afgegeven. Kiki Hagen (D66) pleitte tijdens het debat voor het afschaffen van het bindend studieadvies. Wij zijn blij met dit voorstel.  

Onderwijskwaliteit

Verder waren er tijdens het debat zorgen over de kwaliteit van het onderwijs. Hoewel studenten basisvaardigheden op het gebied van Nederlandse taal, rekenen en burgerschap nodig hebben, blijkt dit vaak niet op orde. Het aantal studenten dat het onderwijs onvoldoende geletterd en/of gecijferd verlaat neemt namelijk toe en het burgerschapsonderwijs stagneert. Kamerlid Beertema (PVV) benadrukte het belang van goede basisvaardigheden voor emancipatie. Kinderen op het mbo krijgen structureel al veel minder algemeen vormend onderwijs, omdat zij na vier jaar uitstromen uit het voortgezet onderwijs en ook daar al veel praktijk- en beroepsgerichte vakken hebben gevolgd. Dit maakt het nog urgenter om juist in het mbo hier voortdurend aandacht aan te besteden en ervoor te zorgen dat ze lessen krijgen van bevoegde docenten. De Kamerleden Hagen (D66) en Van der Molen (CDA) benadrukten daarom het belang van goed opgeleide (bevoegde) leerkrachten, ook voor het mbo.  

Boeken, leermiddelen en schoolkosten

Het bedrag dat ouders moeten betalen voor leermiddelen was ook een belangrijk onderwerp dat tijdens het debat aan de orde kwam. Zo kaartte Kamerlid De Hoop (PvdA) aan dat deze hogere kosten de keuze voor een opleiding kunnen beïnvloeden. Een aandachtspunt is de terugkoopregeling, Deze regeling verplicht scholen om ongebruikte boeken van studenten terug te kopen, maar zou in de praktijk niet werken. Scholen hebben namelijk vaak weinig redenen nodig om de boeken niet terug te kopen. El Yassini gaf aan dat mbo-instellingen hier snel met een oplossing moeten komen. Anders komt het aan op landelijke regels.  

Een ander aandachtspunt was het verschil in kosten voor middelbare scholieren en mbo-studenten. Zo benoemde SP-Kamerlid Kwint het probleem met deze kosten in combinatie met de leerplicht. Minderjarige mbo-studenten moeten verplicht naar school en dus ook betalen voor hun leermiddelen. Terwijl leerlingen van dezelfde leeftijd op het havo en vwo de leermiddelen vergoed krijgen. Kwint vroeg de minister hoe die ongelijkheid kan worden opgelost.  

Dit sluit aan op de wens van Ouders & Onderwijs dat minderjarigen die vallen onder de lesboeken, leermiddelen en keuzedelen vanuit de mbo-instelling bekostigd krijgen. Het onderwijs aan minderjarigen met kwalificatieplicht moet voor ouders en studenten kosteloos zijn, ongeacht welk onderwijstype ze volgen. Ook vinden wij dat het lesgeld bij het voortijdig afbreken van een opleiding naar rato berekend moet worden. In navolging van het hoger onderwijs zou een mbo-student de resterende maanden terug moeten krijgen.    

Stagediscriminatie

In het debat werd verder veel gesproken over stagediscriminatie. Ouders & Onderwijs vroeg de Tweede Kamer daarbij ook aandacht te hebben voor discriminatie van studenten met een ondersteuningsbehoefte. VVD-kamerlid El Yassini benoemde dit in zijn inbreng. Minister Dijkgraaf wil stagematching gaan inzetten om de discriminatie aan te pakken. Hierbij worden studenten gekoppeld aan een stageplek door de school. Over stagematching zijn de meningen van de verschillende partijen verdeeld.  

Studentenwelzijn

Er was tijdens het debat ook aandacht voor de mentale gezondheid van mbo-studenten. Zo noemde Kamerlid Van der Graaf (CU) de toenemende mentale druk op jongeren. Uit diverse studies komt naar voren dat jongeren en jongvolwassenen (16 tot en met 26 jaar) tijdens de eerste twee jaar van de coronacrisis vaker last hadden van mentale problemen dan voor corona. Toch is over veel jongeren weinig bekend, waaronder de ruim 500.000 mbo-studenten in Nederland.  Mbo-studenten voelen zich niet gehoord. Er is nauwelijks meerjarig onderzoek naar de mentale gezondheid van deze studenten. Daardoor is deze groep en de ernst van eventuele problemen vaak niet goed zichtbaar voor beleid. Ouders & Onderwijs ziet daarom graag dat er een landelijke monitor over de mentale gezondheid van mbo-studenten wordt opgezet.  

Medezeggenschap  

Een laatste onderwerp was medezeggenschap in het mbo. En dan vooral die van ouders. Hoe zit het ook alweer? Sinds 2010 praten studenten en personeel via een Studentenraad en een Ondernemingsraad mee over het beleid van een mbo-school. Met die wetswijziging is de inspraak van ouders weggevallen. Ouders kunnen in theorie een vrijwillige ouderraad vormen, maar in de praktijk wordt hier bij niet één mbo-instelling gebruik van gemaakt. Ouders weten niet dat dit mogelijk is en scholen nemen geen initiatief om ze hierover te informeren. We waren daarom ook blij dat Kamerlid Van der Molen (CDA) benoemde dat er geen aandacht voor medezeggenschap in het mbo is bij de medezeggenschapsmonitor van de minister voor het hoger onderwijs en dat Bisschop (SGP) de minister vroeg specifiek aandacht te besteden aan de positie van ouders en daarover in gesprek te gaan met Ouders & Onderwijs.  

Moties

Tijdens het debat zijn veel moties ingediend door de verschillende fracties. Wil je meer weten? Alle moties zijn te vinden op de website van de Tweede Kamer. Volgende week dinsdag (22 november) wordt over de moties gestemd. We houden je op de hoogte.