Maatwerk in het voortgezet onderwijs.

Voor sommige leerlingen is een aangepast programma nodig. Het onderwijs sluit zo beter aan bij de vaardigheden en kennis van een leerling. Maatwerk op de middelbare school kan verschillende vormen hebben. Meestal wordt het maatwerk vastgelegd in een plusdocument of is een vermelding op het diploma mogelijk.

Voordelen van maatwerk op de middelbare school

Geen enkele leerling is hetzelfde. Dat betekent dat de behoeften van leerlingen behoorlijk uiteen kunnen lopen. Maatwerk op de middelbare school geeft ruimte om af te wijken van het standaard programma. Leerlingen kunnen zo hun talenten en persoonlijke kwaliteiten verder ontwikkelen in hun eigen tempo. Dat heeft mogelijk een positief effect op de motivatie van leerlingen. Door maatwerk te bieden kunnen scholen daarnaast het aantal zittenblijvers terugdringen.

Mogelijkheden voor maatwerk op de middelbare school

In het huidige onderwijs zijn er al verschillende mogelijkheden om af te wijken van het standaard onderwijsprogramma. Leerlingen kunnen vakken op een ander niveau volgen, sneller of langzamer bepaalde vakken afronden en meer of juist minder uren aan een bepaald vak besteden. De VO-raad heeft op een rij gezet welke mogelijkheden de school nu al heeft en hoe de school dit kan regelen. De school bepaalt zelf of en hoe maatwerk mogelijk is. Ouders kunnen hierover het gesprek aangaan.

Maatwerkdiploma

Het is mogelijk om voor één of meerdere vakken op een hoger niveau examen te doen. De school moet hier wel mee akkoord gaan. Op het diploma staat dan vermeld dat het betreffende vak op een hoger niveau is afgerond. Bijvoorbeeld: een vmbo-tl leerling krijgt een vmbo-tl-diploma, met daarop vermeld dat hij het vak Engels op havo-niveau heeft afgerond. Een havo-diploma met een vak op vmbo-tl niveau erop is niet mogelijk.

Een vak op een lager niveau volgen is wat lastiger. Dat kan alleen voor een extra vak. Bijvoorbeeld een praktijk- of beroepsgericht vak op de havo.

Meer of minder lesuren

Een leerling hoeft niet voor alle vakken het aantal lesuren dat daarvoor staat te volgen. Dat kunnen er ook meer of juist minder zijn. Wel geldt er een minimaal aantal uur per opleiding, de urennorm. De school moet er voor zorgen dat een leerling een programma volgt dat aan het minimale aantal uren voldoet. Hoe die uren verdeeld zijn over de vakken, is aan de school zelf en mag per leerjaar en per leerling verschillen.

Voor leerlingen op het vwo is het mogelijk om leerjaar 1 en 2 te combineren en in 1 jaar te doen. Op deze manier kunnen ze na 5 jaar examen doen.

Examen doen

Leerlingen doen in ieder geval examen in het minimale vakkenpakket dat bij de opleiding hoort. Daarboven op kan een leerling examen doen in extra vakken. Dit extra vak telt dan mee in de uitslag van het examen. Het is niet mogelijk om in minder vakken examen te doen. In bijzondere gevallen kan gespreid examen gedaan worden. Een leerling kan wel eerder examen doen in een vak (versneld examen). Bijvoorbeeld wiskunde al in 4 havo met een examen afsluiten.

Plusdocument

In een plusdocument staan de (sociale) vaardigheden en extra activiteiten van de leerling buiten het reguliere programma. Er staat bijvoorbeeld in dat een leerling in de leerlingraad heeft gezeten, of extra vakken heeft gevolgd. Een plusdocument is niet verplicht, maar steeds meer scholen werken hier wel mee. De school bepaalt hoe het document eruit ziet en wat er precies op komt te staan. Leerlingen krijgen het plusdocument mee bij het verlaten van de school.

Haalt een leerling voor het eindexamen gemiddeld een 8 of hoger, dan komt er ‘cum laude’ op het diploma te staan.