Staatsexamen.

Als je kind niet (meer) op een reguliere middelbare school zit en wel een diploma wil halen, dan is het staatsexamen een mogelijkheid. Dat examen is gelijkwaardig aan het examen van een ‘gewone’ school en bestaat uit twee verplichte onderdelen: het centraal examen en het college-examen.

Voor wie is het staatsexamen?

Sommige kinderen kunnen om verschillende redenen niet het reguliere examen doen. Bijvoorbeeld omdat je kind op speciaal onderwijs zit en de school geen examens afneemt, of omdat je kind is gezakt en niet meer op een middelbare school terecht kan. 

Het staatsexamen kan dan een uitkomst zijn. In de volgende situaties kan het verstandig zijn om voor het staatsexamen op te gaan:

• Je kind wil alleen certificaten halen voor losse vakken
• Je kind zit op het voortgezet speciaal onderwijs (vso)
• Je kind zit op een particuliere school
• Je kind gaat niet naar school, maar volgt wel onderwijs. Bijvoorbeeld door thuisonderwijs of IVIO
• Je kind wil examen doen in een vak die de school niet aanbiedt, zoals Turks of Fries

Wat is het staatsexamen?

Via het staatsexamen kun je voor losse vakken examen doen. Het is mogelijk om staatsexamen in één of meerdere vakken te doen. Op die manier kan je kind certificaten halen of het examen over meer jaren spreiden. De behaalde cijfers blijven tien jaar geldig. 

Het is ook mogelijk om met alle losse vakken van het staatsexamen een volwaardig diploma te halen voor vmbo, havo of vwo. Die kun je na het behalen van alle relevante vakken aanvragen. Het staatsexamen bestaat uit twee onderdelen: het centraal examen en het college-examen.

College-examen

Het college-examen vervangt de schoolexamens in het gewone onderwijs. Het college-examen is meestal een mondeling examen, soms aangevuld met een schriftelijk of praktisch deel. 

De schriftelijke toetsen zijn in mei en juni. De mondelinge examens en de praktische examens zijn in juli. Voor het vso zijn de mondelinge examens van het college-examen in juni. 

De college-examens kunnen op een aantal locaties in Nederland worden afgelegd. Examens afleggen op de eigen reguliere school is niet mogelijk. Voor 1 april moeten de literatuurlijst of de werkstukken ingeleverd zijn. Meer informatie over de exameneisen en onderdelen per vak en niveau is te vinden op de website van Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO).

Centraal examen

Het centraal examen is een schriftelijk examen. Het is hetzelfde als het centraal examen op gewone scholen. Het wordt ook op hetzelfde moment afgenomen: in mei en juni. Het centraal examen kan op een aantal locaties in Nederland worden gemaakt. Op de eigen reguliere school kan dit niet.

Wie is verantwoordelijk voor de inschrijving?

Je kind is zelf ervoor verantwoordelijk dat om zich in te schrijven voor de staatsexamens die hij/zij/hen wil doen. Natuurlijk kan de school daarbij helpen, maar de leerling moet zichzelf inschrijven. Ook is je kind zelf verantwoordelijk voor een verklaring van het bevoegd gezag (school) dat er geen eindexamen binnen de reguliere school kan worden gedaan. Dit invulformulier kan bij DUO worden opgevraagd.

Voor het voortgezet speciaal onderwijs geldt dit niet. Dan gaat het inschrijven via de school.

Aanmelden voor het staatsexamen

Je kind kan (samen met jou) zich aanmelden voor het staatsexamen op de website van DUO. Dit kan van 15 oktober tot en met 31 december. De aanmelding is voor het direct volgende kalenderjaar waarin die examen wil doen. Houd er rekening mee dat je zelf voor de staatsexamens moet betalen.

Voorwaarden staatsexamen vmbo

Voor vmbo-bb, vmbo-kb en vmbo-gl gelden voorwaarden om staatsexamen te kunnen doen. Dat zijn de volgende:

• Je kind staat ingeschreven bij een mbo-school.
• Je kind is eerder gezakt voor het eindexamen vmbo.
• Je kind heeft een eindcijfer van 6 of hoger behaald voor het beroepsgerichte vak.

Deze voorwaarden gelden niet voor leerlingen op het speciaal onderwijs. Deze leerlingen worden door de school aangemeld.

Hulpmiddelen en aanpassing staatsexamen

Heeft je kind extra tijd nodig voor het examen? Er wordt bij de afname van het staatsexamen rekening gehouden met de persoonlijke situatie van je kind. 

Naast extra tijd, kun je daarbij denken aan gesproken examenopgaven, braille of gebruik van eigen laptop. Vaak is daarbij een verklaring van een deskundige nodig. Dat kan in de vorm van een brief van een psycholoog, orthopedagoog, neuroloog of psychiater.

Meer informatie en oefenmateriaal

Wil je een indruk krijgen van het mondelinge of schriftelijke college-examen? Het College voor Toetsen en Examens heeft een informatief filmpje online gezet. 

Op de website van DUO staan de opgaven en correctievoorschriften van de afgelopen jaren. Deze zijn gesorteerd op niveau en vak. Dit is ideaal oefenmateriaal als je kind binnenkort staatsexamen gaat doen.